Is het gedaan met de banaan?
Voor minder dan € 1,40 heb je al een tros in huis. Bananen in overvloed zou je denken als je in het fruitschap van de supermarkt kijkt. Maar de banaan wordt wereldwijd bedreigd door een bodemschimmel die zich razendsnel verspreidt. Hoe meer grond besmet raakt, des te minder plek voor de banaan. Als we niet ingrijpen is het wellicht gedaan met de banaan. De vraag volgens Gert Kema, hoogleraar plantenziektekunde aan de Wageningen University & Research (WUR), is niet of het gebeurt, maar wanneer. De onderzoeken lopen al jaren, nu nog aandacht en actie.
Klantlokker nummer 1
“Het gaat de bananensector maar om één ding: heel veel geld verdienen. Zij hebben er totaal geen belang bij om het proces te verduurzamen”, vertelt Gert. “En onze supermarkten werken er net zo min aan mee. Banaan is klantlokker nummer één. Het moet allemaal zo goedkoop mogelijk. De supermarkt verdient er zelf niet veel aan, laat staan de telers. De kostprijs is minimaal twee of drie keer zo hoog als de verkoopprijs. Als je bedenkt hoe intensief het is om de banaan te telen en de plant gezond te houden, is de huidige prijsstelling van de zotte. En dan hebben we het nog niet eens over de transportkosten gehad.”
“Banaan is klantlokker nummer één voor de supermarkten”
Plofbanaan
“Ik ben best jaloers op de plofkip-campagne van Wakker Dier. Zij genereerden bewustzijn en uiteindelijk op veel plekken zelfs verbetering van de leefomstandigheden van de kip. Helaas kunnen we moeilijk van een plofbanaan spreken, maar ik zou zo graag het gesprek aanwakkeren. Alle inkopers van supermarkten weten hoeveel werk het is om de plant gezond te houden en hier te krijgen. Waarom zo weinig transparantie richting de consument? Niemand heeft het erover. Het zou mooi zijn als de supermarkten hun verantwoordelijkheid pakken. Zeg tegen je klant: de prijs gaat omhoog omdat de banaan vatbaar is voor schimmels, vaak gespoten moet worden en omdat we graag investeren in onderzoek om de banaan gezond te maken. Zo kun je toch een goede beurt maken naar de consument? Je neemt je verantwoordelijkheid voor het oplossen van een wereldwijde noodzaak. Iedereen kijkt naar elkaar en legt het probleem bij de teler neer. Lekker makkelijk. Laten we samenwerken, verantwoordelijkheid pakken en kijken welke (nog te ontwikkelen) rassen wél duurzaam zijn.”
“Waarom zo weinig transparantie richting de consument?”
De banaan spreekt aan
Gert ziet de toekomst van de banaan ondanks alles rooskleurig in. “Bananen spreken veel mensen aan. Iedereen kent ze en eet ze. Ik ben hier nu tien jaar mee bezig en ik zie dat de problemen langzaam bekendheid krijgen en er mondjesmaat bedrijven zijn die openstaan voor alternatieven en andere keuzes maken. Maar geduld is belangrijk. En natuurlijk aandacht en onderzoek. Het WUR-onderzoeksteam kreeg het in 2018 voor elkaar om bananen boven de grond te telen. Samen met Neder Banaan zetten we de zoektocht naar nieuwe teeltmethodes en rassen voort in een eigen bananenkas op het World Food Center-terrein in Ede. Met succes: in 2021 oogstten we Nederlandse bananen boven eigen bodem. Ook het eerste project om bananenboeren in de Filipijnen te helpen is onlangs gestart. En natuurlijk gaat de hele wereld niet in één klap over op telen boven de grond. Maar dat jagen we met de Neder Banaan en onze opvallende kas wel aan. En om het verhaal een extra duwtje in de rug te geven, ontwikkelt Neder Banaan allerlei leuke toepassingen met de Nederlandse banaan om de boodschap sneller dan de schimmel te verspreiden.”
“De hele wereld gaat niet in één klap over op telen boven de grond. Maar dat jagen we met de Neder Banaan en onze opvallende kas wel aan.”
Neder Banaan
| 2010 | Start onderzoek naar bodemschimmel bij bananenplanten |
| Begin 2018 | Experiment bananenplanten telen in een kas op substraat @ WUR |
| December 2018 | Eerste oogst Cavendish banaan @ WUR |
| Begin 2019 | Idee om onderzoek door te zetten |
| Eind 2019 | Bouw van bananenkas @ WFC terrein |
| Oktober 2020 | Opening bananenkas @ WFC terrein |
| Begin 2021 | Start samenwerking met MUSA Intimates voor de undies gemaakt van bananenstammen |
| Begin 2021 | Start samenwerking met Banana Business voor de Pulled Peel, een veganistisch vleesalternatief van bananenschillen |
| Begin 2021 | Samenwerking met Yellow Pallet, ontwikkelaars van bananenplant-pallet |
| November 2021 | Eerste oogst Cavendish-banaan @ WFC terrein |
| Januari 2022 | Eerste oogst Gros Michel-banaan @ WFC terrein |
| Begin 2022 | Ontwikkeling speciaalbier Biri Bana van Nederlandse banaan |
| Eind 2022 | Brouwerij Kleiburg kan het succes van Biri Bana niet bijbenen |
| 2050 | Een duurzamere bananenteelt waarbij minder pesticiden en water gebruikt worden en er geen afval meer is omdat alles van de plant wordt gebruikt |
Benieuwd naar het allereerste Nederlandse bananenbier? Ontdek Biri Bana, het verhaal van de brouwers en een lekker recept met het speciaalbier.
Neder Banaan is onderdeel van Neder Groep, de aanjagers van de korte keten. Ontdek alle Neder-merken. Benieuwd naar het assortiment? Zakelijk bestellen kan via Boerenhart en op PuurDichtbij koop je producten voor thuis.